Suriname krijgt door het veranderende klimaat steeds vaker te maken met wateroverlast. Springtij zorgt voor overstromingen aan de kust, waardoor op sommige plekken zout water het land binnendringt, met alle negatieve gevolgen voor onder andere de landbouw.

Door hevige regens en overtollig water stonden in 2022 dorpen in delen van het binnenland volledig onder water. En ook delen van de hoofdstad Paramaribo kampen regelmatig met wateroverlast. Het was aanleiding om binnen het Makandra programma, waarin Surinaamse en Nederlandse overheidsinstellingen samenwerken, de focus te leggen op water en klimaat.

In 2023 startte, met een team van het Ministerie van Openbare Werken, de Anton de Kom Universiteit van Suriname, Deltares en Rijkswaterstaat een Samenwerkingsprogramma voor water, bodem en klimaat tussen Suriname en Nederland om de bestaande kennis en informatie over water, bodem en klimaat in kaart te brengen.

‘Een ander groot project, dat zich momenteel in de afrondende fase bevindt, richt zich op Groot-Paramaribo, een gebied dat veel last heeft van wateroverlast’, zegt Satish Mohan, directeur Civieltechnische Werken van het Ministerie van Openbare Werken. Dit onderzoek is gefinancierd uit en lening door de Wereldbank en richt zich op het ontwerpen van een Masterplan voor Drainage voor Groot Paramaribo. ‘Het onderzoek richtte zich op het ontwateringssysteem van Paramaribo. Hoe is de staat van het systeem, welke basisdata is voorhanden en hoe kunnen we dat updaten, waar liggen de rioleringen?

Er zijn analyses gemaakt hoe het systeem werkt en wat verbeterd kan worden voor de korte en langere termijn. En dat is hard nodig, want de gemiddelde neerslag op een dag in Suriname is zestig millimeter, maar het ontwateringssysteem kan slechts de helft verwerken. En als het twee dagen regent, ontstaat er nog meer overlast.’

De projecten werken aanvullend op elkaar: op verschillende plaatsen in Paramaribo hebben binnen het Samenwerkingsprogramma (grond)water metingen plaatsgevonden door een team van Deltares en de Anton de Kom Universiteit van Suriname.

Uit het onderzoek blijkt dat er veel geld nodig is om het ontwateringssysteem draaiende te houden. Mohan: ‘Het onderhoud en beheer kost per jaar vijftien tot twintig miljoen US dollars. Om te investeringen in verbeteringen moeten we de komende jaren nog negentig miljoen investeren.’ De grootte van het gebied, zeshonderd vierkante kilometer, is een probleem. Bebouwing wordt afgewisseld met leegstaande gebieden. ‘Het is onmogelijk om het hele gebied aan te pakken. Daarom gaan we stap voor stap verbeteringen doorvoeren.’

De eerste concrete projecten zijn van start gegaan, die nog binnen de financiering van de Wereldbank vallen. Zo heeft de binnenstad van Paramaribo al jaren te maken met wateroverlast. ‘Het aantal rioolaansluitingen zijn beperkt. Door meer verbindingen aan te leggen kunnen we het water sneller afvoeren. En dat is belangrijk, want alle activiteiten in Paramaribo raken water en bodem. Dat geldt voor de transporten door de stad, het begaanbaar houden van scholen, maar ook ons Academisch ziekenhuis ligt in een gebied dat soms onder water loopt.’

Deltares brengt met de specialisten en digitale applicaties de situatie in kaart. ‘Ze hebben samen met het ministerie de medewerkers begeleid door kaarten te maken met een geografische informatiesysteem (GIS), zodat ze data kunnen beheren, analyseren en delen met anderen. Deltares had daarnaast al contacten met de Universiteit en opperde om meer samen te gaan werken. Die kruisbestuiving werkt. Er zijn al gastcolleges verzorgd door experts van de Universiteit over de infrastructuur en ze trainen onze mensen die leren werken met de digitale applicaties die we in het kader van de ontwateringsstudie gebruiken.’

Daarnaast werkt het ministerie van Openbare Werken nauw samen met ander ministeries, zoals Ruimtelijke ordening en Milieu. ‘Er lopen verschillende projecten naast elkaar we proberen elkaar daarin te versterken en aan te vullen. Daarnaast is het onze taak om op de samenleving over te brengen dat we niet alles in een dag kunnen regelen. Het kost jaren om tot een hogere beschermingsgraad te komen tot bijvoorbeeld één grote overstroming in de tien jaar.’ Dat kan alleen als er samen wordt opgetrokken. ‘En dat is ook de kern van het project. Makandra betekent in het Surinaams ‘samen’ en dat is wat het programma wil uitstralen: door het uitwisselen van kennis gezamenlijk tot oplossingen komen’, besluit Mohan.