Kennis van het kustsysteem is een blijvende uitdaging

“De kust is een dynamisch systeem dat voortdurend in beweging is. Wind, golven en stromingen hebben er invloed op. Het is vanzelfsprekend dat het onderhoud, waarvoor wij als Rijkswaterstaat verantwoordelijk zijn, ook dynamisch is. Daarom monitoren en onderzoeken we continu, zodat we weten waar we staan. Daarbij nemen we ook mogelijke ontwikkelingen in de toekomst mee, zoals de zeespiegelstijging en bodemdaling langs de kust.

Wat het ook ingewikkeld maakt, is dat er heel veel partijen betrokken zijn met ieder eigen belangen. Denk aan initiatiefnemers, gemeenten, waterschappen, natuurorganisaties, drinkwaterbedrijven en provincies. Er komen veel belangen samen, zowel langs de kust als op zee. De natuurbelangen zijn groot en ook de visserijsector volgt de ontwikkelingen op de voet, hun broodwinning staat op het spel. Met al deze partijen zijn we in gesprek en delen we kennis”.

“Rondom kustonderhoud kun je niet afhankelijk zijn van of er wel of niet toevallig een marktpartij voor wil klaarstaan. De kennis moet gewoon altijd voor handen zijn. We leven hier in Nederland nu eenmaal in een Delta, het gaat om onze veiligheid. De onderzoekers en specialisten van Deltares zorgen er voor dat de onderzoeksresultaten goed geïnterpreteerd en toepasbaar worden. Zo komen wij tot onderbouwde beleidsadviezen en keuzes in beheer en onderhoud. Het is een samenspel waarbij onze mensen elkaar goed versterken.”

“Rijkswaterstaat wil de systeemkennis van de kust up-to-date te houden. Er zijn zoveel onzekerheden, de zee is immers een levend organisme. Wanneer we dit verwaarlozen, kunnen we niet goed reageren op onverwachte gebeurtenissen. Daarom maken we hier serieus werk van en dat zullen we blijven doen. Met de zeespiegelstijging en bodemdaling langs de kust moeten we misschien zelfs méér monitoren. En ons onderhoud, indien nodig, aan de nieuwe inzichten aanpassen.”

“We moeten bij zandsuppleties altijd uitgaan van een zekere mate van onzekerheid. Gelukkig verzamelen we een ongelofelijke hoeveelheid data. Binnen de bandbreedte van de huidige kennis kunnen we steeds meer stappen maken en dat doen we volgens mij ook heel goed, samen met de omgeving. Hierbij geldt het principe ‘leren door werken’. Tijdens de uitvoering vergaren we ook kennis van de effecten op de natuur. Welke soorten reageren goed op zandsuppletie, welke niet? Concrete inzichten, waarmee we iets kunnen in een volgend project. Dat doen we zo met de Zandmotor en ook bij de Marker wadden en het Amelander Zeegat.”

“Kustgenese heeft zo scherp mogelijk gedefinieerd hoeveel zand we de komende periode nodig hebben en waar en wanneer we dat moeten toevoegen. Het liefste zeggen we: er is elk jaar ongeveer hetzelfde nodig, maar zeker voor de lange termijn blijkt dat niet zo te zijn. De kust is een grillig systeem; die dynamiek moet je volgen. Het bepalen van de zandbehoefte is ongoing concern, je moet continu alert zijn op nieuwe ontwikkelingen.”

“Het lijkt erop dat we flink wat aankunnen tot 2100. Ook in de putten van de Noordzee is voldoende zand beschikbaar. Maar we hebben dat nog niet afgezet tegen 1, 3 of 5 meter zeespiegelstijging. Daar gaan we de komende jaren mee aan de slag. Samen met Deltares werken we aan het Delfstoffeninformatiesysteem. Met de druk op de Noordzee, van vaarwegen tot aan windmolenparken, moeten we goed opletten dat de ruimte die we nodig hebben om zand te winnen ook beschikbaar blijft.”

“Die zijn er vooral op het gebied van duurzaamheid. Met suppleties gaat CO2-uitstoot gepaard. We onderzoeken hoe we dit op een andere manier kunnen organiseren. Een andere uitdaging is het ruimtelijke beslag op de kust. De druk ontstaat omdat we met steeds meer mensen meer willen op dezelfde ruimte. Hoe zorgen we dat daarbij de veiligheid niet wordt vergeten? Het is een discussie die regelmatig opnieuw oplaait. Totdat er weer een enorme storm is, met ontzettend veel schade. Dan realiseert iedereen zich weer dat de natuur grillig is en we de kust moeten respecteren.”