Door de lange tijd die het water van mogelijke verontreinigingsbronnen nodig heeft om bij de winning te komen, duurt het lang voor effecten van toenemende of afnemende verontreiniging bij de winning merkbaar zijn. Tegelijkertijd biedt deze lange reistijd voor dit archetype kansen voor natuurlijke afbraak van verontreinigingen. Daarnaast bevinden zich vaak scheidende lagen tussen het water waar dit type winning water uit onttrekt en de ondiepere ondergrond, waardoor verontreinigingen vanuit het oppervlak tegengehouden of vertraagd kunnen worden. Verzilting vanuit de diepe ondergrond is een mogelijk specifiek (lokaal) probleem voor dit archetype, doordat de zoete grondwatervoorraad niet altijd is afgescheiden van de diepere zoutwaterpakketten.

Bij deze winning wordt water onttrokken uit een gescheiden en begrensde drinkwatervoorraad. Wanneer de drinkwatervraag sterk toeneemt, kunnen de grenzen van de productiecapaciteit van dit type winningen in zicht komen.  

Aangezien de winning diep ligt en door de scheidende kleilaag tussen het oppervlak en het watervoerende pakket vaak goed gescheiden is van de omgeving, is de impact van de winning op de omgeving beperkt. Toch kunnen grote fluctuaties in onttrekkingshoeveelheid wel doorwerken in de stabiliteit van de ondergrond, wat zich kan uiten in zetting.

De reistijd is voor deze winningen korter dan bij diepere winningen.

Dit maakt de winning op twee manieren kwetsbaarder:

1. 1. Er is een directere link tussen bronnen van verontreiniging en de drinkwaterbron;
2. 2. Er is minder gelegenheid voor natuurlijke afbraak.

Verzilting is minder relevant voor dit archetype. De reistijd is korter dan bij diepe grondwaterwinningen, maar langer dan bij oppervlaktewaterwinningen.

Klimaatpieken kunnen invloed hebben op de productiecapaciteit bij dit type winning. De nauwe relatie tussen winning en omgeving zorgt voor inflexibiliteit in de productiecapaciteit: toenemende drinkwatervraag en/of verminderde aanvoer in de omgeving kunnen zorgen voor een mismatch tussen vraag en aanbod.

Toename in drinkwatervraag in combinatie met minder neerslag zorgt bij deze winningen voor impact op de omgeving in de vorm van verlaagde waterstanden, met als gevolg kans op verdroogde natuur en droogteschade in de landbouw.

Dit archetype wordt sterk beïnvloed door de grondwaterkwaliteit in de directe omgeving. Daardoor is het gevoelig voor mogelijke historische en nieuwe vervuilingsbronnen die aanwezig zijn in de ondergrond en kan de winning onder invloed staan van puntbronnen.

Er is een kortere reistijd dan bij diepe grondwaterwinningen, maar langer dan bij oppervlaktewaterwinningen.

Een toename of afname in productiecapaciteit kan effect hebben op stedelijke gebieden die op een bepaalde grondwaterstand zijn afgestemd/gebouwd. Ook kan er door grondwateronttrekking in zettingsgevoelige gebieden zetting optreden.

Er zijn relatief weinig grondwaterafhankelijke functies in de omgeving. Mogelijk is dat in de toekomst anders met de opmars van nature based solutions in de stad. Bij start- en stopzetten van een ondiepe winning in stedelijke omgeving, ontstaan veranderingen in het systeem en interactie. Dat kan in het stedelijk gebied leiden tot schade (bijvoorbeeld als gevolg van zetting of wateroverlast).

In dit archetype is er een zeer directe impact van oppervlaktewater op de winning. Oevergrondwaterwinningen hebben te maken met een korte reistijd, waardoor effecten van verontreinigingen direct in de winning te merken zijn. Anderzijds zijn mogelijke verontreinigingen ook weer sneller afgevoerd dan bij diepere winningen. Oppervlaktewater is kwetsbaarder voor directe invloeden van buitenaf. Door bodempassage en menging van water met grondwater is er microbiële bescherming en relatieve kwaliteitsverbetering ten opzichte van een directe oppervlaktewaterwinning.

De productiecapaciteit is voor dit archetype sterk afhankelijk van de aanvoer. Een lage rivierafvoer kan de productiecapaciteit sterk beperken. Indirect kan bij lage rivieraanvoer de kwel een grotere bijdrage leveren.

Door de nauwe relatie op de omgeving kan de impact van en op de omgeving groot zijn. Echter, wanneer de hoeveelheid onttrokken oppervlaktewater het aanbod niet overschrijdt, zal dit effect meevallen.

Bij dit archetype is de link tussen oppervlaktewater en winning het meest direct, en daarmee de mogelijke impact van antropogene invloeden waarschijnlijk het grootst. Wanneer er een vervuiling optreedt, is er weinig tijd om te reageren (zoals bij grondwater). Dit maakt de winning kwetsbaarder. Bekkens zijn nodig om dergelijke impact te verkleinen.

Deze winning is vanuit kwantitatief perspectief flexibel: er kan snel worden op- en afgeschaald (herstel productiecapaciteit). De kwaliteit en productiecapaciteit zijn met elkaar verbonden, aangezien een vervuilde bron direct zorgt voor verminderde productie. Klimaatpieken hebben wel veel minder effect dan bij de andere archetypen.

Een nieuwe oppervlaktewaterwinning met bekkens kost veel ruimte. Onttrekking heeft zelf zeer beperkte impact op de omgeving.

Bij dit archetype is er een zeer directe relatie tussen de waterkwaliteit van de bron en de winning. De waterkwaliteit van de winning is dan ook sterk afhankelijk van gekozen bron. Dit kan leiden tot grote verschillen in kwaliteit. Bijvoorbeeld effluent RWZI, regenwater en zeewater hebben elk hun eigen uitdagingen.

Er zijn veel mogelijkheden en dus minder beperkingen. De winning is relatief goed af te stemmen op de vraag. Wel is de productiecapaciteit beperkt ten opzichte van de meeste andere archetypes. Wanneer zeewater gebruikt wordt is de beschikbaarheid groter, maar zijn hoge kosten en veel energie vereist om het water te ontzilten.

Afhankelijk van gekozen bron is er ook de noodzaak om bekkens toe te voegen, die een ruimteclaim leggen op de omgeving. Eventuele restproducten (brijn) moeten ook geloosd kunnen worden.