Oplossingsconcepten

Bronnenstad: zelfvoorzienende steden

Steden in Nederland groeien, de drinkwatervraag neemt toe en de ruimte is beperkt. Om tot een toekomstbestendige leefomgeving te komen is het nodig om slim en meervoudig gebruik te maken van de beschikbare ruimte. Daarnaast is er in toenemende mate aandacht voor groene verstedelijking, klimaatadaptief ontwikkelen en een gezonde leefomgeving. Deze kwaliteiten zijn mogelijk verenigbaar met het winnen van drinkwater daar waar de vraag het grootst is. Winnen in de nabijheid van een stad.

Hoe werkt het?

Bronnenstad heeft als doel een stad of een stadsdeel wat betreft drinkwaterbehoefte zelfvoorzienend te maken. Bronnenstad maakt gebruik van meerdere bouwstenen die er samen voor zorgen dat er altijd voldoende schoon water aanwezig is. In dit concept wordt al het gebruikte water aangevuld.

De bouwstenen zijn:

1. Besparing en circulariteit van water

2. Opvangen van water: zowel oppervlakte- als regenwater

3. Het water infiltreert, passeert de bodem (bodempassage) en vervolgens komt het in de onttrekkingskegel

4. Gebruik maken van grondwater en actieve voorraadvorming

5. Optioneel: brakwaterwinning

Binnen het concept wordt een gebied zelfvoorzienend gemaakt en worden daarnaast de effecten op de omgeving geminimaliseerd. Aanvullende biedt dit kansen voor natuur of waterberging. Dit vereist wel keuzes en regie (ruimtelijke ordening).

Besparing en circulariteit van water

Opvangen van water; zowel oppervlakte-als regenwater

Water infiltreert, passeert bodem, en komt in ontrekkingskegel

Gebruik maken van grondwater en actieve voorraadvorming

Wat zijn de randvoorwaarden?

Voldoende ruimte voor aanvulling grondwatervoorraad. Om zelfvoorzienend te zijn, is het nodig dat er voldoende water in het systeem kan komen.
Aansluiting bij ruimtelijke ordening. Om voldoende infiltratie van water te garanderen zijn bewuste keuzes nodig voor infiltratie.
Voldoende kwaliteit infiltrerend water. Dit vereist onder meer bewustwording en gedrag van bewoners en de afwezigheid van (historische) verontreinigingen. Uitspoelen van verontreinigingen vraagt tijd, dit is dan ook een lange termijn oplossing.

Wat zijn de voor- en nadelen?

Voordelen

Zelfvoorziening: geen effect op de omgeving
Goed te combineren met natuur en waterberging in de stad
Verschillende voorbeelden op kleine schaal

Nadelen

Ruimte, regie en keuzes nodig
Kwetsbaar voor (oude) verontreiniging
Grote ruimteclaim
Drukte in de ondergrond o.a. door bodemenergiesystemen

Meer weten over dit concept?

Ontwerp oplossingsconcepten

Toetsing oplossingsconcepten

Bijdrage aan flexibiliteit

Bronnenstad scoort redelijk goed op het gebied van flexibiliteit. Aangezien de stad zelfvoorzienend moet zijn zal de hoeveelheid te winnen water mogelijk voldoende zijn. De omgeving kan echter niet worden voorzien van drinkwater met dit concept. Qua kwaliteit is dit concept kwetsbaar. Wat betreft de effecten op de omgeving: door verweving van functies zijn er afhankelijkheden. Er is veel ruimte nodig voor waterberging, maar dit kan ook positieve effecten hebben op de leefbaarheid van de stad.

Wat betekent dit voor de omgeving?

Genoeg water voor de stad

Doordat in dit concept stevig wordt ingezet op aanvulling van voorraden en voldoende ruimte voor water in het ontwerp, is dit oplossingsconcept goed bestand tegen hogere vraag op bepaalde momenten en ook op lagere vraag en natte weersomstandigheden. De winning op- en afschalen is in dit oplossingsconcept goed mogelijk en draagt dus flink bij aan het aanpassingsvermogen van de productiekwaliteit. Echter, dit concept voorziet alleen in de watervoorziening van de stad en niet de omgeving, daar is de productiehoeveelheid te laag voor.

Verwevenheid met stedelijke functies zet waterkwaliteit onder druk

Het oplossingsconcept gaat ervanuit dat de bron (onder de scheidende laag) schoon blijft door gebruiksbeperkingen en door te zorgen dat alleen schoon water geïnfiltreerd wordt. Mocht de bron toch verontreinigd raken, dan is er daadwerkelijk een probleem. Kwaliteit blijft een aandachtspunt in dit oplossingsconcept.

Bovengrondse ruimtelijke inrichting afstemmen op ondergrond

Binnen de randvoorwaarden van de zoekgebieden (dus niet bij nieuwbouw in zettingsgevoelige gebieden) zal dit oplossingsconcept weinig/geen schokken op de omgeving leveren. Of zelfs positief zijn omdat de omgeving wordt ingericht rekening houdend mét de winning, waarbij ruimte voor water en groen bij kan dragen aan leefbaarheid. Dit vraagt veel van de ruimtelijke inrichting en toepassing van schone functies boven de grond.

Bij welke type winning toepasbaar?

Dit concept past bij het archetype ondiepe grondwaterwinning in stedelijke omgeving.

Waar is dit concept kansrijk?

Dit concept is meest kansrijk bij grote en middelgrote steden, omdat daar de meeste mogelijkheden bestaan om stedelijk water op te slaan in het grondwater en het later lokaal te winnen.