Oplossingsconcepten

Wateraccu: infiltratie en opslag van oppervlaktewater en oevergrondwater

Oppervlaktewater of oevergrondwater kan ingezet worden als bron in plaats van grondwater. Het gewonnen water kan worden toegepast als drinkwater (na zuivering), als infiltratiewater of grootschalig worden geïnfiltreerd in diepere watervoerende pakketten. Centraal in dit concept staat het bergen van oppervlaktewater voor direct gebruik als drinkwater of aanvulling van het grondwatersysteem om effecten van drinkwaterwinning te verminderen.

Onder invloed van klimaatverandering komen droge zomers steeds vaker voor. Tegelijkertijd nemen ook perioden van extreme regenval toe. Door het wateroverschot in natte perioden actief te infiltreren ontstaat er een buffer om de drogere zomers te overbruggen.

Hoe werkt het?

Door oppervlaktewater niet af te voeren maar in de bodem te infiltreren wordt de watervoorraad in de ondergrond vergroot. Deze voorraad kan worden ingezet voor tijdelijke of permanente toename in drinkwatervraag. Het infiltrerende water kan uit verschillende bronnen komen, bijvoorbeeld rivierwater of beekwater. De hoeveelheid water die kan worden opgeslagen is vooral afhankelijk van de ruimte die hiervoor beschikbaar is in de ondergrond en het lekverlies door drainagemiddelen. Deze wordt bepaald door de ruimte tussen maaiveld en de grondwaterstand.

De waterkwaliteit van het oppervlaktewater is een aandachtspunt: slechte waterkwaliteit van het infiltrerende water kan leiden tot achteruitgang van de kwaliteit van het grondwater. De kwaliteit van het bronwater is bepalend. Het water uit beken en sprengen is relatief schoon en dus het meest gewenst. Ook oevergrondwater en rivierwater is bruikbaar, maar dit vergt wel enige zuivering. In de toekomst is het gezuiverde water van een rioolwaterzuivering mogelijk zelfs toepasbaar.

Een ander aandachtspunt is de invloed op de omgeving. Deze kan positief zijn, zoals het tegengaan van verdroging, maar ook negatief, wanneer wateroverlast door de verhoging van de grondwaterstand ontstaat.

Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium.

Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium.

Beweeg de slider om te zien hoe in dit concept oppervlaktewater wordt geborgen voor direct gebruik als drinkwater of als aanvulling van het grondwatersysteem om effecten van drinkwaterwinning te verminderen.

Wat zijn de randvoorwaarden?

Voldoende infiltratiecapaciteit in de ondergrond. Deze is vooral afhankelijk van de ruimte tussen maaiveld en grondwaterstand. In grotere, hoger gelegen gebieden zoals de Veluwe is er veel ruimte.
Voldoende kwaliteit infiltrerend water (indien nodig voorzuivering)
Geen negatieve effecten op de omgeving

Wat zijn de voor- en nadelen?

Voordelen

Meer flexibiliteit in drinkwateraanbod
Minder verdroging

Nadelen

Zuivering nodig om instabiele waterkwaliteit op te vangen.
De grote transportafstanden en opvoerhoogtes die nodig zijn om het water aan te voeren.
Als onttrekking niet dichtbij infiltratie plaatsvindt, dan is ongewenste vernatting een risico

Bijdrage aan flexibiliteit

De wateraccu draagt zeker bij aan flexibiliteit. Het gaat -in de geschikte gebieden- om behoorlijke watervoorraden. Aandachtspunt is de kwaliteit van het te infiltreren water. Op de omgeving scoort dit concept over het algemeen goed.

Wat betekent dit voor de omgeving?

Opbouwen van voldoende voorraad

De voordelen van dit oplossingsconcept is dat er meer flexibiliteit in aanbod is doordat er minder onttrekkingscapaciteitsgrenzen zitten aan oppervlaktewateronttrekking in vergelijking met grondwateronttrekking. Er is ook minder kans op verdroging van natuurgebieden. Daarnaast is oppervlaktewater, met name in het winterhalfjaar, in voldoende mate beschikbaar.

Kwaliteit gebruikte oppervlaktewater is bepalend

Een nadeel van dit oplossingsconcept is de mogelijk fluctuerende waterkwaliteit van oppervlaktewater. Daarbij kan het gaan om chemische of biologische verontreinigingen. Idealiter is het infiltratiewater schoner dan het grondwater. Naast verontreiniging van het water kan infiltratie van oppervlaktewater in het grondwatersysteem bovendien leiden tot veranderingen in de samenstelling, o.a. macronutriënten, van het grondwater.

Om de instabiele waterkwaliteit op te vangen kan zuivering worden toegepast. Daarnaast kan monitoring van de waterkwaliteit nodig zijn en bij de aanvoer van verontreinigd water gekozen worden voor een tijdelijke innamestop.

Beperken negatieve effecten winning op omgeving

Door water in de ondergrond op te slaan, kunnen negatieve effecten van drinkwaterwinning op de omgeving zoals verdroging in het algemeen en specifieke effecten op natuur en landbouw in het bijzonder verminderd worden. Daarnaast kan waterberging ook negatieve impact hebben op de omgeving doordat de grondwaterstand verandert (vernatting).

Bij welke type winning toepasbaar?

Dit oplossingsconcept is toepasbaar op de oppervlaktewater- en oevergrondwaterwinningen en eventueel als decentrale winning met bekkens. Het gaat uit van verschillende (deel)oplossingen voor oppervlakte- en oevergrondwater.