De opgave van extreem versnelde zeespiegelstijging staat in Nederland hoog op de agenda. Er is veel kennis nodig om hierop te anticiperen. Deltares onderzoekt voor Rijkswaterstaat niet alleen hoeveel de waargenomen zeespiegel gemiddeld stijgt, ze draagt ook bij aan onderzoek naar de gevolgen van een versnelde zeespiegelstijging waarmee de Nederlandse delta in de toekomst kan worden geconfronteerd. De volledige bandbreedte waarbinnen de zeespiegel in de toekomst kan stijgen wordt in ogenschouw genomen, waaronder het 6^e assessment rapport over klimaatverandering en de invloed van de mens daarop van het Intergovernmental Panel of Climate Change (IPCC) waarbij onderzoekers van Deltares waren betrokken. Dit rapport gaat uit van een zeespiegelstijging tussen de 61 en 110 cm in het jaar 2100 als de uitstoot van broeikasgas niet vermindert en als de ijskap van Antarctica niet versneld massa verliest.

Het IPCC stelt dat de stijging van de zeespiegel mogelijk versnelt tegen het einde van de eeuw. Een oorzaak hiervoor is het smelten van het landijs van Antarctica. Dit is een spannende ontwikkeling omdat we niet weten wanneer deze ijskap instabiel wordt. Onafhankelijk van de maatregelen die worden genomen om klimaatverandering tegen te gaan blijft Antarctica dan massa verliezen. Deltares versterkt, onder andere in samenwerking met het KNMI, IMAU en het NIOZ, de kennisbasis over het gedrag van de Antarctische ijskap en de mogelijke gevolgen hiervan op de Nederlandse zeespiegelhoogte.

Om klimaatadaptatie effectief te kunnen aanpakken, moeten onzekerheden in kaart worden gebracht. Nationale en internationale samenwerking zijn daarbij belangrijk. Wat zeggen de huidige ontwikkelingen over wat we waar kunnen verwachten? Als de mogelijke scenario’s in kaart zijn gebracht wordt er gekeken naar oplossingsrichtingen. Zo worden ook de parameters vastgesteld die nader onderzocht moeten worden om onzekerheden te verkleinen.

In de studie “Mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging voor het Deltaprogramma” uit 2018 staat de vraag centraal: Als Nederland een sterke zeespiegelstijging voorziet op het moment dat de Antarctische ijskap smelt, hoe lang houden de huidige watermanagementmaatregelen dan stand? Adaptief klimaatbeheer vraagt om kennis over de condities die van invloed zijn op de kustveiligheid en zoetwaterbeschikbaarheid. De hoeveelheid aan uitdagingen neemt toe naarmate de zeespiegel hoger stijgt. Ook de snelheid waarmee de zeespiegel stijgt kan op termijn een probleem vormen, met name voor de implementatietijd die bepaalde maatregelen vragen.

Deze studie was voor veel mensen aanleiding om plannen te maken om dit probleem op te lossen. Deze zijn verzameld op nladapt.deltares.nl en ondergebracht in vier oplossingsrichtingen: Beschermd gesloten, Beschermd open, Zeewaarts of Meebewegend. De verkenning uit 2019 naar deze vier mogelijkheden laat zien dat beslissingen die nu worden genomen direct van invloed zijn op de vraag: “Hoe willen we dat Nederland eruit ziet in de toekomst?”.

Beslissingen uit het verleden hebben het huidige Nederlandse waterbeleid op twee koersen gezet: Beschermd open en Beschermd gesloten. Het is mogelijk om van oplossingsrichting te wisselen, of meerdere richtingen met elkaar te combineren. Voor elk van de vier richtingen is een groot scala aan nieuwe (positieve en negatieve) invalshoeken en uitdagingen naar voren gekomen.

De overheid heeft een Kennisprogramma Zeespiegelstijging (KP ZZS) opgezet om meer zicht te krijgen op de ontwikkeling van de zeespiegelstijging, de mogelijke gevolgen en handelingsperspectieven. Dit met het oog op de Herijking van het Deltaprogramma in 2026. Ook legt het de basis onder het beleidsondersteunend onderzoek na 2026. Het KP ZZS kent verschillende sporen. We werken met name samen aan ‘’Systeemverkenningen’’ en de vraag: Wat is de houdbaarheid van de voorkeurstrategieën?, ‘’Signaleringsmethodiek’’ met de vraag: Hoe weten we wanneer onze strategie moeten wijzigen? , en ‘’Alternatieven en adaptatiepaden’’ met de vraag: Wat is het handelingsperspectief voor de verre toekomst?

Op een nog langere termijn (na 2100) kan de zeespiegelstijging oplopen tot wel 2 tot 4 meter. De maatregelen uit het huidige Deltaprogramma zijn bijvoorbeeld effectief tot een stijging van 1 meter. Een integrale oplossing zoals het Deltaprogramma is te verkiezen boven symptoombestrijding. Voor elk van de vier oplossingsrichtingen uit de verkenning is iets te zeggen. Gezamenlijk moeten we nu al verkennen wat voor een (water)land we in de toekomst willen zijn. En dan moeten we ook nu al rekening houden met toekomstige maatregelen, zowel ruimtelijk als financieel.

Meer weten over de stand van zaken en het toekomstperspectief van zeespiegelstijging in Nederland?

Click to edit...